«Κισσάβου», «Πολωνίας», «Πρίγκηπος Νικολάου», δηλαδή Αλεξάνδρου Σβώλου

Της Ευδοκίας Καρπούζα
Ο δρόμος που ενώνει την περιοχή του παλιού Ιπποδρομίου με την Εγνατία, αρχίζει από την Αγγελάκη και καταλήγει στην Αγία Σοφία. Η ιστορία του δρόμου και των ονομάτων του πάει πίσω οχτώ δεκαετίες.
Πρωτο-ονομάστηκε Κισσάβου, μετά το σχέδιο αποκατάστασης από την πυρκαγιά γύρω στα 1925, όταν διανοίχτηκε ο δρόμος και χτίστηκαν τα πρώτα μέγαρα στη θέση των κατεστραμμένων σπιτιών.
Πήρε το όνομα Πολωνίας προς τιμήν των Πολωνών φιλελλήνων στρατιωτών που πολέμησαν στο ατυχή πόλεμο του 1897, με αρχηγό το Βαρατάση.
Αργότερα πήρε το όνομα του αδελφού του βασιλέα Κωνσταντίνου, Πρίγκηπα Νικολάου, που διετέλεσε και στρατιωτικός διοικητής Θεσσαλονίκης μετά την απελευθέρωση της πόλης και διέμενε στο παραθαλάσσιο παλατάκι που στέγαζε τον εκάστοτε Γενικό Διοικητή Μακεδονίας, το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο στη Βασιλίσσης Ολγας.
Με τη μεταπολίτευση ο δρόμος ονομάστηκε Αλεξάνδρου Σβώλου από το διαπρεπή συνταγματολόγο και πολιτικό Αλέξανδρο Σβώλο με δικό του κόμμα στην απελευθέρωση. Από τις εξέχουσες επιστημονικές φυσιογνωμίες της Αριστεράς στα ταραγμένα χρόνια μετά την Κατοχή, με σημαντικό συγγραφικό έργο, ο Αλέξανδρος Σβώλος πέθανε στην Αθήνα το 1956.
Τέλος εποχής για τον Εσπερο
Στο δρόμο αυτό φιλοξενήθηκαν κατά καιρούς η Γενική Ασφάλεια, το Πυροσβεστείο και ο κινηματογράφος Εσπερος, που δυστυχώς έκλεισε πέρσι το χειμώνα, παραχωρώντας τις ιστορικές του αίθουσες στο καινούργιο υπόγειο πάρκινγκ. Εκεί στριμώχνονται τώρα τα υπερσύγχρονα αυτοκίνητα των κατοίκων της περιοχής και αφουγκράζονται ήχους και εικόνες από παλιές ταινίες που αιωρούνται σαν φαντάσματα στο χώρο.
Ο Εσπερος, αρχικά θερινό σινεμά, λειτούργησε και ως θέατρο, όπου και γνώρισε μεγάλη επιτυχία η παράσταση του Δ. Ψαθά «Φον Δημητράκης» με το Δημήτρη Σταρένιο την περίοδο της Κατοχής. Στο θέατρο του Εσπέρου πρωτοτραγούδησε η τραγουδίστρια των Ρετρό Κάκια Μένδρη το γνωστό σουξέ της εποχής «Λόνδρα Παρίσι Βουδαπέστη....». Δίπλα του το ΣΙΝΕΕΠ ρημάζει ανεκμετάλλευτο και πολλοί λίγοι θυμούνται ότι όταν πρωτοάνοιξε έπαιζε ταινίες για μικρούς φίλους, ενώ αργότερα φιλοξένησε και τα υγρά, ερωτικά όνειρα κάποιων κατοίκων της πόλης, προβάλλοντας ταινίες σεξ.
Ο δρόμος αυτός σήμερα είναι ένας από τους πιο νεανικούς της πόλης, αφού φιλοξενεί τους νεότερους θαμώνες, κυρίως φοιτητές, στα ποικίλα καφέ, μπυραρίες, εστιατόρια, που ξεκινούν από την οδό Αγγελάκη -Βέρντι, Εμιγκρέ, Ζώγια για τσάι και συμπάθεια κ.ά. –και φτάνουν μέχρι την Αγία Σοφία, με τελευταίο το καφέ Ζουρνάλ.
Ενδιαμέσως παρεμβάλλονται μαγαζιά με ρούχα και παπούτσια για όλα τα βαλάντια, η πλαϊνή πλευρά της δημοτικής βιβλιοθήκης, σούπερ-μάρκετ, δισκάδικα, τατουατζίδικα, είδη διακόσμησης σπιτιού, βιντεοκλάμπ και φαρμακεία.
Σφύζει από ζωή
Από την αρχή της, στον κύκλο της Αγίας Σοφίας, έως το τέλος στη συμβολή με την οδό Αγγελάκη, η Αλεξάνδρου Σβώλου σφύζει από ζωή, παράλληλη και ίσως πιο μυστική και ενδιαφέρουσα απ' αυτήν της κεντρικής εμπορικής οδού της πόλης Τσιμισκή. Κάθετοι οδοί της μπορούν να σε οδηγήσουν σε περίεργα αδιέξοδα, όπου βρίσκεις ινδικά εστιατόρια, σε δρόμους με βιβλιοπωλεία στοκ και στο «μυστικό ταχυδρομείο» της οδού Σκρα, που σχεδόν πάντα άδειο περιμένει τους τακτικούς του πελάτες να εξυπηρετηθούν, χωρίς σπρωξίδι και ουρές.
Το πεντάλεπτο - εφτάλεπτο που χρειάζεται για να τη διασχίσεις με κανονικό βηματισμό μετατρέπεται σε σαρανταπεντάλεπτο και βάλε, αφού ανακαλύπτεις σχολές χορού, χαρούμενα φροντιστήρια και συμπαθητικά καφέ με λουλουδάτες ταπετσαρίες και χαμογελαστά γκαρσόνια.
Εάν κοιτάξεις δε ψηλά, βλέπεις την ομορφιά της αρχιτεκτονικής κάποιων κτιρίων της, πίσω από τις κουρτίνες διακρίνεις τα ψηλοτάβανα σαλόνια-κοσμήματα που κάποιοι τυχεροί έχουν ως καταφύγιο από την καθημερινότητα του δρόμου και της εργασίας.
Παράξενα σιωπηλός, παρ' όλη την κίνηση από αυτοκίνητα και λεωφορεία δύο γραμμών, ο δρόμος αυτός στην καρδιά του κέντρου δεν σε τρομάζει, ούτε σε καταπίνει. Ισα-ίσα σε ξεκουράζει, η ματιά σου πέφτει σε διαφορετικά πράγματα και, εκεί στη συμβολή με τη Δημητρίου Γούναρη, πιάνει και απλώνεται σε δυο πλευρές: την απεραντοσύνη της θάλασσας και της ακινησίας των πλοίων από τη μια και την υποψία της Ανω Πόλης μέσα στην ομίχλη που αφήνει να φανούν λίγο οι χαμηλές σκεπές ενός άλλου κομματιού της πόλης...